Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam heeft sinds afgelopen zaterdag een juweeltje van een tentoonstelling: Fra Bartolommeo – de goddelijke renaissance welke te zien is tot 15 januari 2017.
Als je de film Da Vinci Code kent dan klinkt de naam Leonardo da Vinci je vast bekend in de oren. Samen met Michelangelo en Rafael, is Da Vinci een van de bekendste kunstenaars uit de Hoogrenaissance. Dit is de periode na de middeleeuwen en de meeste kunstwerken uit deze tijdvak zijn gemaakt in de steden Rome, Milaan en Florence.
Fra Bartolommeo was ook een kunstenaar uit diezelfde tijd. Alleen is hij minder bekend dan de andere drie heren, terwijl hij ook meesterwerken schilderde.
Museum Boijmans van Beuningen heeft de grootste collectie kunstwerken van Bartolommeo. Via een omweg zijn de tekeningen (in twee dikke albums) bij Koning Willem II terecht gekomen.
In 1940 wordt de collectie aan het museum geschonken. De collectie bestaat uit 500 tekeningen op 400 bladen. Hoe kan dat hoor ik je hardop denken? Op sommige bladen staat zowel op de voor- en op de achterkant een tekening.
Er zijn weinig schilderijen van Bartolommeo bewaard gebleven, merendeels zijn te vinden in Italiaanse musea.
Zo zijn bijvoorbeeld de naaktstudies die de kunstenaar gemaakt heeft vernietigd. In Nederland is verder geen enkel werk van hem te vinden.
In de tentoonstelling worden de bewaarde gebleven schilderijen als monochrome schilderijen getoond. In begrijpelijke taal; de originele kleuren van het kunstwerk zijn niet te zien zodat je de vormen en het contrast beter ziet en ze zijn als een soort van sticker op de muur geplakt.
We zien in musea & tentoonstellingen (of waar dan ook) vaak het eindresultaat; het schilderij. De voorbereidingen, de hersenspinsels, de moeilijkheden die een kunstenaar tegenkomt zien we niet.
In deze tentoonstelling zien we dat nu juist wel. We zien de voorwerk , het eigenlijke werkproces van een zestiende eeuws kunstenaar.
Op deze twee tekeningen zien we hoe Bartolommeo probeert om een zo realistisch plooival van een mantel te tekenen, of hoe hij aandacht besteed aan gevouwen handen. Deze tekeningen heeft hij met krijt gemaakt. Gewoon met een krijtje! Kun je dat voorstellen?
Fra Bartolommeo oefent ook met knielhoudingen, de vorm van een voet, gespreide onderarmen, de mimiek en nog veel meer.
Dit altaarstuk Padre Eterno (1509) heeft Bartolommeo gemaakt in opdracht van het dominicaner klooster van San Pietro Martire op ligt op een eilandje dat naast Venetië ligt.
Helaas werd het doek nooit betaald waardoor het wordt geschonken aan een ander klooster in San Romano Lucca.
Bij dit altaarstuk hoort een leuk weetje. Bartolemmo heeft op een doek geschilderd, dit betekent dat hij over de transport heeft nagedacht.
KUNSTKIJKEN: Ik wil je vragen om naar de kleuren van dit altaarstuk te kijken. Wat vind je ervan? Kijk eens naar het boek?
Ik vind het een soort van 3D effect. Wat vind jij? Zijn de teksten je al opgevallen? Vorig jaar heb ik dit soort teksten op de schilderij Ecce Homo van Jehronimus Bosch gezien. Ook dit lijkt het een voorloper van een stripverhaal. Trouwens in het echt is het schilderij nog mooier dan op de foto.
Wikimedia
Op dit schilderij zie je de heilige Hiëronymus. Ik heb al eens eerder over hem geschreven.
Tegen het eind van de 15e eeuw was hij enorm populair, en in Florence werd hij zelfs vereerd. De compositie is hetzelfde welke ik eerder heb gezien.
KUNSTKIJKEN: Hoe herken ik Hiëronymus op een schilderij?
Let dan op het volgende: Hiëronymus knielt in een omgeving met rotsen. De opening van de grot is zichtbaar. De leeuw en zijn kardinaalshoed komen ook hier weer onopvallend in terug.
Foto: Boijmans
De compositie tekening voor Carondelet Madonna is de enige tekening waarin alle elementen van het altaarstuk te zien zijn.
Op de voorstudie is zelfs het landschap heel (lichtjes) aangegeven.
Mijn favorietjes zijn de twee tekeningen; studie voor het gezicht van een jonge vrouw en studie voor het gezicht van een oude vrouw.
De gezichten tekent hij met rood krijt waardoor de gezichten een warme uitstraling krijgen.
Tot slot. Het campagnebeeld van Fra Bartolommeo – de goddelijke renaissance.
Daarop is profeet Jesasja (1515 – 1516) afgebeeld.
Bartolemmeo heeft twee voorstudies gedaan. Op eerste tekening (rechts vooraan) tekent hij de vorm van de hoed en de tablet in zijn hand.
Op de tweede foto (links – niet goed te zien) gaat het vooral om de mantel en de ceintuur om de middel.
De tentoonstelling is werkelijk een mustsee voor jong & oud. Het is interessant om te zien hoe een kunstenaar zich voorbereid op het eindresultaat.
Het leukste aan de tentoonstelling is dat je alle figuren op de voorstudies (tekeningen) weer zelf kunt opzoeken en zien hoe de kunstenaar ze op het schilderij heeft gezet.
De tentoonstelling Fra Bartolommeo – de goddelijke renaissance is te zien tot en met 15 januari 2017.
Voor meer informatie kiek hier!
Ben jij al naar de tentoonstelling geweest? Wat vond je ervan?
Ik heb genoten!
Liefs,
Sandra
