Op zaterdag 8 april jl. kwam ik op Facebook het volgende bericht tegen van het Teylers Museum.
‘Vandaag in 1778 stierf Pieter Teylers van der Hulst. Met zijn overlijden liet meneer Teyler een gedachtegoed en een enorme som geld na, van waaruit het Teylers Museum heeft kunnen ontstaan. Als typisch vertegenwoordiger van de Verlichting had Teyler een brede belangstelling voor kunst en wetenschap en hij wilde dat zijn vermogen werd gebruikt ter bevordering hiervan’.
Vandaag neem ik je mee naar dit museum waarbij de tentoonstellingszalen al een museum op zich zijn. We gaan kijken naar de collectie van het Teylers Museum in Haarlem.
Het museum ziet er nog steeds uit al in de tijd van de Verlichting. Tot aan 1925 bleef het een kennisinstituut waar geleerden en kunstenaars van internationale faam werkten en op bezoek kwamen. Voor beiden was het een plek om samen onderzoek te doen en deze met elkaar en met de wereld te delen.
Kunst en Wetenschap. Hand in hand.
In 1784 opende het museum officieel haar deuren voor publiek. Wat ik zo mooi vind is dat de collectie dat bestaat uit kunst en wetenschap niet uit elkaar zijn gegaan. De verzameling is na al die jaren bij elkaar gebleven, hand in hand onder eén dak. Bovendien is het , het enige museum ter wereld, in oorspronkelijke staat en interieur uit de achttiende eeuw. Ik kan niet anders zeggen dat ik dat machtig mooi vind!
De pret begint al meteen als je het museum binnengaat.
Als museumbezoeker moet je hier ‘gewoon’ zelf de (zware) deur opendoen en kom je meteen in de majestueuze entree binnen. Zelfs hier kun je je ogen al uitkijken er zijn zoveel verschillende decoraties te zien. Vergeet niet om naar boven te kijken, dan snap je meteen waarom de entree rond is. Vanuit deze ruimte ben je met eén stap in de eerste tentoonstellingsruimte. De fossielenzaal.
De eerste twee zalen van het museum zijn Fossielenzalen.
Hier vind je vondsten zoals het haar van een mammoet uit een Siberische landijs en een skelet van een holenbeer welke gevonden is in een grot in Moravie. In deze zaal moet je echt even naar de vloer kijken. Het zijn terrazzovloeren en die gietijzeren roosters zijn voor de verwarming. Zie foto boven!
Daarnaast vind je hier diverse kristallen en barnsteen. Naar dat laatste….barnsteen (fossiele hars) kan ik uren kijken.
Vooral waar insecten, spinnen en vruchten zijn ingesloten. Het was erg lastig om de kleine stenen te fotograferen maar de kiekjes zijn aardig gelukt. Hieronder laat ik je nog wat (herkenbare) fossielen zien.
De derde zaal is de Instrumentenzaal.
Natuurwetenschappelijke instrumenten worden hier bewaard (in tien kasten) die zelf ooit zijn gebruikt voor experimenten of demonstraties. De thema’s in deze zaal zijn warmte, geluid, elektriciteit en licht.
Het hoogtepunt van deze zaal is de Grote elektriseermachine van John Cuthbertson naar een ontwerp van Martinus van Marum. Het is de grootste wrijving elektriseermachine ooit gebouwd; de glasschijven zijn 1.65 meter groot.
De elektriciteit die werd opgewekt werd ‘gevangen’ in deze vaten. Van Marum experimenteerde vijftien jaar lang met deze machine. Elke keer als ik deze machine zie komt er steeds weer een dezelfde gedachte bij mij op. Wist je dat Napoleon in 1811 deze machine ook heeft bekeken? De generaal is er niet meer, maar de machine staat er nog steeds.
Marinus van Marum was ook de eerste directeur van het museum.
In deze zaal vind je een microfoon telefoon uit 1880 en een portret van Prof. Dr. H.A. Lorentz (1853-1928).
Lorentz was curator van Teylers Fysisch Kabinet en Laboratorium. Tussen 1892 en 1904 ontwikkelde hij de elektronentheorie, zijn belangrijkste bijdrage aan de fysica. In mei aanstaande wordt het Lorentzt Lab in het Teylers geopend. Het Lab bevindt zich in dezelfde ruimte waar Lorentz werkte aan zijn wetenschappelijke uitvindingen.
De ovale zaal.
De ovale zaal is de mooiste zaal van het museum. Het werd gebouwd tussen 1779 en 1784 achter het huis van Pieter Teyler. De zaal was bedoeld als laboratorium- en demonstratieruimte. Van Marum plaatste hier de grote elektriseermachine die later werd verplaatst naar de Instrumentenzaal.
Op het schilderij De Ovale Zaal van Teylers Museum van Wybrand Hendriks zie je de elektriseermachine staatn in de ovale zaal. Dit schilderij is een prachtig stukje geschiedenis!
De ovale zaal is het kijken al waard maar hier vind je ook een paar hoogtepunten.
De vitrines lijken in eerste instantie niet bijzonder.De grote meubel in het midden is bestemd voor het opbergen en bekijken van kunst.Van Marum wilde museumbezoekers meer laten zien en deed mineralen en gesteenten in twee vierzijdige piramidevormige kastjes. De kastjes liet hij speciaal maken en koste 147 gulden.
De telescoop met dubbele kijker is een zeldzaam exemplaar en vergroot 56 maal.
Genoeg wetenschap, we gaan kunstkieken!
Wist je dat Teylers Museum het eerste museum in Nederland is die zich bezig hield met het aankopen en exposeren van schilderkunst? Ik wist het niet, totdat ik het las.
De eerste schilderijen zaal ziet er nog steeds uit al toen in 1900. Zo is het niet altijd geweest, de zaal is na een restauratie in 2014, teruggebracht naar de oorspronkelijke versie.
Ik laat je twee schilderijen uit deze zaal zien.
Het Teekencollegie van Haarlem in 1799 (Wybrand Hendriks). De titel van het schilderij verraadt al wat het onderwerp van het schilderij is. De mannen van de vereniging kwamen in twee keer in de week in hun vrije tijd om hun tekenvaardigheid te oefenen. Daarbij werden zelfs naaktstudies niet vergeten. Hendriks heeft zichzelf uiterst rechts geportretteerd met een hoge hoed.
Omdat de kunstcollectie groeide moest er een nieuwe zaal bij. De tweede schilderijenzaal werd in 1893 geopend.
Ook deze zaal is gerenoveerd (in 2013) en in oorspronkelijke staat teruggebracht.
Als laatste wil ik je een schilderij met een zeer bijzonder verhaal laten zien. De pianoles van Henriette Ronner – Knip werd in 1897 gekocht door het museum voor zevenhonderd gulden op een veiling in Den Haag. In 1966, toen het museum financiële problemen had, werd het schilderij verkocht. In 2012 is het schilderij opnieuw of eigenlijk teruggekocht. Ze hangt weer op de plek waar ze altijd heeft gehangen en is weer thuis.
Wat vind ik van het Teylers Museum?
Het Teylers Museum is een heerlijk museum waar tijd echt tijdloos is. Waar je weer teruggaat naar het jaar 1784. Een museum waar het om echt kijken draait. Hier hangen geen grote schreeuwende zichtbare tekstbordjes of computerschermen. Nee, hier en daar vind je zelfs handgeschreven of getypte infobladen. Te cute en zo mooi voor woorden!
In dit museum moet je echt kieken. Echt kijken. Wij van huize kunstkieken zijn daarom dol op dit museum!
Ben jij al eens naar het Teylers Museum geweest? Zo ja, wat vond je ervan?
Voor meer informatie: Teylers Museum.
Liefs en een fijne avond,
Sandra
Leuk! Wij zijn er ook laatst geweest. Verrassende rijkdom achter een bijna verstopte voordeur. De pianoles noemde Faya de originele Aristocats. Ze hebben een leuke speurtocht voor kinderen ook!
Wat goed van Faya! Samen een museumbezoek soon?