Als sinds de opening van de tentoonstelling schuif ik ‘het’ voor mij uit.
Iedere keer als ik wil schrijven over tentoonstelling 1917. Romanovs & Revolutie Het einde van een monarchie uit heb ik last van uitstelgedrag. Zo ook vorige week.
De tentoonstelling vertelt het verhaal van de Romanovs en laat de laatste levensjaren zien van het tsarengezin. Zoals je waarschijnlijk weet heeft deze geschiedenis een somber einde. Over het einde wilde ik niet schrijven.
De historie wordt verteld aan de hand van objecten uit de collectie van de Hermitage in St. Petersburg, het Staatshistorisch Archief in Moskou en het Artilleriemuseum in St. Petersburg.
Via brieven, dagboeken, foto’s, tekeningen, schilderijen en andere persoonlijke eigendommen leer je tsjaar Nicolaas II, zijn vrouw Alexandra en hun vijf kinderen kennen.
Ik weet dat het gek klinkt, maar als museumbezoeker loop je flanerend de laatste levensjaren van het tsarengezin tegemoet.
De eerste zaal is letterlijk de benedenverdieping van Passage; eén van de eerste winkelcentra ter wereld en naast het feit dat ze super-de-luxe was, was ze ook nog eens een overdekt.
Je kunt letterlijk slenterend naar kunst & voorwerpen in winkelvitrines kijken.
De echte Passage had nog twee overige twee verdiepingen , 104 winkels(én hotels, een biljarthal, een kleine dierentuin, theater en zelfs een museum. Als je dat, in deze ruimte, erbij fantaseert dan besef je hoe indrukwekkend dit destijds geweest moest zijn. Er van alles te zien, vazen, jurken, affiches, schilderijen en foto’s!
Ik neem je mee naar de fotostudio van K.K. Bulla en naar het museum.
Fotograaf Bulla was een van de eerste fotojournalisten. Hij legde rond 1900 Rusland in al haar facetten vast. In de etalage vind je een aantal originele foto’s waarop belangrijke gebeurtenissen van Rusland te zien zijn.
Deze twee foto’s vond ik het interessants. De foto met de treinwagons zou wel eens de eerste foto van de eerste (privé) spoorlijnen van de tsaar kunnen zijn.
De stadsgezichtsfoto is een hele-leuke-foto waarop een man op zijn fiets te zien is. Te midden van de stadsdrukte fiets hij daar. Als enige!
Voordat ik de eerste zaal “verlaat” laat ik je een aantal kunstwerken van bekende Russische kunstenaars zien die in het mini-museum van de tentoonstelling te zien zijn.
V.l.n.r.
Schets voor een theaterdecor: Interieur (1912) van Mstislav Doboezjinski daarnaast de kleurrijke Allegorie van Rusland, beschermd door de aartsengel Michaël (1910-1917) van Serge Sudeikin.
Een zelfportret (1918) van Jevgeni Fabergé en Schets voor een theaterkostuum: Voedster (1917) van Léon Bakst. Alleen de laatste kunstenaar kende ik van naam.
In de tweede tentoonstellingszaal is de rust en de luxe verdwenen.
Hier begint de Revolutie en maak je via persoonlijke bezittingen van heel dichtbij de brute einde van Romanovs mee. Door middel van zeven misstappen wordt de ondergang van Nicolaas II verteld.
Als eerste misstap wordt het huwelijk met Alix van Hessen – Darmstadt gezien. Zowel de ouders van Nicolaas als de familie van Alix zijn tegen dit huwelijk.
Bij de kroning gaat het meteen mis. Onder de bevolking werden kroningsgeschenken uitgedeeld en was er een groot volksfeest gepland op het Chondynka-veld gepland.
Er was een grote roddel verspreid namelijk dat er te weinig geschenken waren. Tijdens het uitdelen ervan stortte de massa zich op de kroningsgeschenken waarbij er uiteindelijk 1389 doden vielen. Nicolaas liet op advies van zijn oom alle festiviteiten doorgaan en kreeg hij in de volksmond ‘Vorst van Chodynka’ een negatief koosnaampje.
Het stel krijgt vier dochters, Olga, Tatjana, Maria en Anastastia en een zoon Aleksej.
Hun zoon bleek de ziekte hemofilie te hebben (bloed stolt niet bij een bloeding). Als je rond 1900 deze ziekte had bereikte de volwassen leeftijd niet. Als vrouw mocht je destijds niet op de troon.
Om de ziekte te genezen schakelt, Alix (die inmiddels haar naam veranderd heeft in Alexandra) gebedsgenezer Grigori Raspoetin in.
Hij kreeg grote invloed op het paar en kon zelfs een minister laten ontslaan als hij die ongeschikt vond. Het tsarenpaar vond het best om dat hij als enige persoon hun zoon deed opbloeien. Waarschijnlijk onder hypnose.
Als ik jong meisje heb ik zo vaak gedanst op het nummer Rasputin van Boney M zonder dat ik wist wie Rasputin was. Brrr.
Terwijl Nicolaas zich meer een teruggetrokken leven leid en zich letterlijk alleen bezighield met zijn gezinsleven werd de onrust in Rusland alleen maar erger.
Lenin (afbeelding buste) zag een opening om via deze onrust aan de macht te komen en een revolutie op gang te zetten. In 1917 keerde hij weer terug naar Rusland met hulp van de Duitse regering, de vijand van Rusland.
Het portret van tsaar Alexander II waarin met bajonetten er gaten in gemaakt heeft diepe indruk op mij gemaakt.
De laatste maanden leefde het tsarengezin in een gouverneurshuis in het Siberische Tobolsk. Het waren geen fijne omstandigheden.
Alle ramen waren wit geschilderd en dichtgekit. Twee keer per dag mocht het gezin naar buiten om een half uurtje te luchten in de tuin.
In de nacht van 17 op 18 juli 1917 werd het gezin in de kelder door een vuurpeloton om het leven gebracht.
Pas in 1991 worden de restanten van de Romanovs opgegraven en word er DNA-onderzoek gedaan. Twee lichamen ontbreken er nog, die van Maria en Aleksey. Op 17 juli 1998 wordt een deel van het gezin begraven in de Petrus- en Pauluskathedral van Sint – Petersburg.
In 2007 werden de overblijfselen van Aleksej en Maria eindelijk gevonden. Over de bijzetting bij het familiegraf moet nog steeds worden besloten. Mooi van deze gruwelijke geschiedenis is dat het gezin in 2000 heilig is verklaard.
Wat vond ik van de tentoonstelling?
Zwaar. Het is een zwaar onderwerp die bij elke stap die je zet zwaarder wordt. Tsaar Nicolaas was volgens mij een man die zich niet bezig wilde houden met politiek en het regeren van een land. Daarnaast was hij zwaar verliefd op Alix en liet zich door de liefde onderdompelen. Als vader zwichtte hij voor Rasputin. Ik kon niet anders dan meeleven met de laatste tsaar.
De audiotour vond ik dit keer erg spannend door de muziek die je tijdens de verhaal hoort.
De tentoonstelling 1917. Romanovs & Revolutie is te zien tot en met 17 september 2017.
Voor meer informatie: Hermitage Amsterdam.
Fijne middag,
Liefs,
Sandra
Wat een mooi verhaal Sandra. Ik heb ooit op de plaats in Jekaterinburg gestaan waar de Romanovs in een kelder zijn doodgeschoten. Een heel mooie roman over dit onderwerp heeft Rascha Peper geschreven. In ‘Russisch Blauw’ vertelt zij het bloedspannende en ontroerende verhaal van een jonge man die zelf hemofilie heeft, geobsedeerd is door de Romanovs en geleidelijk aan begint te vermoeden dat hij van de laatste tsaar afstamt.
Dank je wel Frans. Ik zal het boek opzoeken, klinkt spannend. Dank voor de tip!