Dit jaar wordt Ludwig van (geen von) Beethovens 250ste geboortejaar gevierd. Om die reden wil ik je vandaag laten kijken naar het beroemdste portret van Beethoven.
Maar eerst even iets heel kort over een van de belangrijkste componisten en vernieuwer in de muziekgeschiedenis als gaat om de stroming De Romantiek. In Romantische klassiek muziek wordt vooral de aandacht gericht op het gevoel en de emoties die daarbij horen.
De afgelopen dagen heb ik geluisterd naar een aantal van Beethovens stukken. Op gegeven moment kon ik de ‘Bollywood-verliefdheid- liefdesverdriet én heroische-dood drama‘ horen in zijn muziek. Het is waar wat ik heb gehoord; Beethovens muziek zijn heerlijk dramatisch vol met diepe en tikkeltje overdreven emoties.
Op zijn achtentwintigste begint Beethoven last te krijgen van zijn gehoor. Beethoven wilt niet meer leven als hij bedenkt dat hij doof wordt en wilt zichzelf van het leven beroven.
Hij trekt zich terug en gaat wonen in het dorp Heiligenstadt. In die tien jaar tijd dat hij in het dorp woont schrijft hij negen symfonieën en nog andere pianostukken. Wat ik zo mooi vind is dat hij ondanks zijn doofheid de muziek die hij componeert. Ik denk dat hij de muziek die hij schreef bleef horen in zijn hoofd. Wat denk jij?
Ga je mee kunstkieken? Laten we gaan kijken naar Ludwig van Beethoven geschilderd door Joseph Karl Stieler.
Het schilderij is geschilderd tussen februari en april 1820. Er zijn tal van reproducties van gemaakt. Het schilderij is 62 x 50 centimeter en bevindt zich in het Beethoven Haus in Bonn. Ooit wil ik het schilderij in het echt zien.
We zien, zoals de titel al zegt, Beethoven die schrijft in het manuscript van de Missa Solemnis opus 123 (1818–1823).
Een Missa Solemnis is een zeer plechtige mis die bestemd is voor speciale hoogmissen zoals bij het gebruik nemen van een kerk. Beethoven schreef zijn uitvoering speciaal voor de aanstelling van zijn leerling en beschermheer Aartshertog Rudolf tot aartsbisschop van Olmütz in Moravië op 8 maart 1820. Het werk liep vertraging op omdat Beethoven zich te uitvoerig in de tekst van de mis verdiepte.
Beethoven heeft een norse blik. Hij lijkt heel dichtbij maar ook heel ver met zijn gedachte. Waarschijnlijk luistert hij naar de Missa Solemnis opus 123.
Ik moet altijd denken aan Edmund Morris die in zijn boek Beethoven schreef dat Beethoven vaak in een soort trance zat. Beethoven maakte er zelfs grapjes over en zei het volgende erover: “Ik zat in een soort van Raptus!”. Het woord Raptus betekende dat hij in een”aangename diepe gedachte zat waarin hij niet gestoord wilde worden.
Beethoven ziet er netjes maar eenvoudig uit. Onder zijn jas heeft hij een wit hemd aan waarvan alleen de (te) stijve boorden te zien zijn. Om zijn nek heeft hij een rode das om. Zijn volle weelderige haarbos is niet te missen. Kijk ook eens goed naar zijn wenkbrauwen, zijn handen en zijn kuiltje in zijn kin.
Wist je dat op 11 juni 2019 veilinghuis Sotheby’s in London een lok van Beethoven heeft geveild? De geschatte waarde was 12.000 tot 15.000 Engelse pond. De lok is uiteindelijk voor 35.000 pond verkocht om gerekend is dat ongeveer €40.000,-.
De lok heeft Beethoven zelf geknipt en het op een velletje papier geplakt. Dit als kado voor de vrouw van componist Anton Halm. Halm was in 1826 druk bezig met de pianobewerking van Beethovens ‘Große Fuge opus 133’ en zocht een leuk cadeau voor zijn vrouw.
Na het zien van het schilderij wilde ik weten hoe Joseph Karl Stieler er uit zag. Ik wilde het gezicht van de maker van een van de beroemdste schilderijen óók zien. Daarnaast ben ik gaan struinen op het internet of ik iets kon vinden over het manuscript van de Missa Solemnis opus 123.
Joseph Karl Stieler (Mainz, 1 november 1781 – München, 9 april 1858) was een Duits kunstschilder. Hij werd bekend door zijn portretten van beroemde tijdgenoten. In zijn portretten kreeg het model de volledige aandacht en werden ‘decoratie’ vermeden. Dat is ook goed te zien bij het portret van Beethoven.
Stieler maakte het schilderij in Warschau in 1806. Het is 69, 5cm × 56 cm enbehoort tot de collectie van het Lenbachhause in München. Het is gesigneerd op de rug.
Ook vond ik de titelpagina van de Missa Solemnis in Beethovens handschrift op opusklassiek.nl. Op de site kun je meer lezen over de totstandkoming van de Missa Solemnis.
Ik schreef hierboven al dat er tal van ‘Beethoven-reproductie’s zijn. Mijn favoriete reproductie is die van Andy Warhol. Deze heb ik wél in het echt gezien.
Wat is jouw favoriete Beethoven symfonie of reproductie? Heb jij het schilderij van Stieler of Warhol ooit in het echt gezien? Laat het hieronder weten.
Fijne dag en alvast een fijn weekend,
Liefs, Sandra
PS: Kijken: Haarlok van Beethoven
Luisteren naar Beethovens Missa Solemnis opus 123?
Bronvermelding:
Door Joseph Karl Stieler – http://www.lenbachhaus.de/cms/index.php?id=27&L=1, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=17930217
Door Joseph Karl Stieler – http://www.fraunhofer.de/archiv/presseinfos/pflege.zv.fhg.de/german/press/pi/pi2002/08/md_fo6a.html, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=165990
