Tentoonstelling Berlin 1912 – 1932
Te zien tot en met 27 januari 2019 in het Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België in Brussel
De tentoonstelling ‘Berlin 1912-1932‘ laat de stad Berlijn tussen de periode van twee wereldoorlogen zien. De stad ontwikkelde zich als een metropool waar alles mogelijk leek. Decadentie en armoede stonden zij aan zij. De enorme tegenstrijdigheden op sociaal, politiek en technologisch vlak werd het onderwerp voor de meeste kunstenaars.
In chronologische volgorde wordt het verhaal van de stad, in vier thema’s,verteld ; het ontstaan van de avant-garde in Berlijn voor de Eerste Wereldoorlog, het revolutionaire denken na de oorlog, het artistieke Berlijn en verval en als laatste onderwerp het op de zwarte lijst zetten van bepaalde kunst door de Nazi’s.
Ruim tweehonderd kunstwerken zijn er te te zien, waaronder iets van (weet niet of ik het goed heb geteld) 15 sculpturen, foto’s, films en zelfs tekeningen.
Meer dan vijftig internationale musea, instellingen en privéverzamelaars hebben hun topstuk uitgeleend voor de tentoonstelling. In maart 2018 heeft The Guardian de expositie getipt in de top 20 van kunstexposities die je moet bezoeken tijdens een Europese stedentrip in 2018. Laten we gaan kunstkieken?
Kollwitz laat zien dat kunst therapeutisch kan zijn.
Het werk ‘Blatt 4 en 3 der Folge der Krieg‘ van Käthe Kollwitz raakte mij meteen. We zien een stel knielend op de grond en op de andere ets een vrouw die (vermoedelijk) haar man in haar armen neemt en troost.
Na 1919 beeldde zij voornamelijk oorlogsellende uit. Zeer waarschijnlijk komt dat omdat haar zoon, Peter Kollwitz, stierf tijdens de Eerste Wereldoorlog. Hij zat in het Duitse leger.
De drukte van de stad van Jakob Steinhardt
Ook Die Stadt van Jakob Steinhardt sprak mij meteen aan. Ik vermoed omdat het komt omdat ik bijna 11 jaar, op 10 minuten loopafstand, van het Leidseplein heb gewoond.
De drukte, de chaos van de tram, de atmosfeer komt mij erg bekend voor. Als ik mijn ogen sluit dan kan ik nog steeds de geluiden van de stad Amsterdam horen. Die drukte zal ik nooit vergeten. Tegenwoordig woon ik om de hoek van de stad en daar ben ik ontzettend blij om. Ik kan zo het bos in lopen en de stadsdrukte kan ik zo opzoeken.
Herinneringen aan de spiegelzalen van Brussel van Otto Dix.
Bij het horen van het verhaal bij dit schilderij raakte in ontroerd. Daarna, bij het kijken van het schilderij, raakte ik in extase. Er is zoveel te zien op dit doek!
Dix begon met schilderen nadat hij uit militaire dienst ging. Vermoedelijk om zo ‘zijn’ traumatische ervaringen te ontdoen uit zijn brein. Op dit schilderij laat hij de absurditeit van de oorlog zien. Terwijl de soldaten op het veldslag oorlog voerde, waren de sergeanten, kapiteinen en generalen bezig met het maken van plezier.
Zullen we iets langer kijken naar dit schilderij? Wat laat Otto Dix ons zien?
We zien een blanke, naakte vrouw met alleen een kousenband om haar been. Ze heeft witte laarzen aan en heeft blonde haren. Ik vermoed dat zij haar, haar geverfd heeft omdat haar schaamhaar een andere kleur heeft. Ze zit op schoot bij een soldaat van een hoge rang, die in haar borst knijpt en in zijn andere hand een champagneglas vasthoudt.
Beiden zitten in een kamer vol met spiegels zodat zij zichzelf, vanuit alle hoeken, konden zien. Zelfs de genitaliën van de vrouw zijn zichtbaar in de spiegels. De ruimte waarin beiden zich bevinden heeft echt bestaan. Het was een café/ bordeel De Cristal Palace in Brussel. Met een wrang gevoel ‘verlaat’ ik het schilderij.
Toen ik het campagnebeeld voor het eerst zag, herkende ik de ‘strepen’, maar kon ik het niet direct plaatsen.
Het campagnebeeld van ‘Berlin 1912 – 1932’ is een combinatie van twee kunstwerken; Die Schone Frau en Supremus No 50.
Het vrouwengezicht is van Jeanne Mammen; Die Schone Frau (1926) gemaakt van aquarel en potlood. De afmeting is 33,5 x 26 centimeter. Supremus No 50 is een werk van Kazimir Malevitsj en komt uit de collectie van het Stedelijk Museum Amsterdam.
De naam Jeanne Mammen kende ik, tot het campagnebeeld, niet. Na het zien van de tentoonstelling ben ik wel fan van Mammen geworden.
Ze heeft zulke toffe kunstwerken gemaakt. Ik wil je twee waterverf-tekeningen, uit 1926, laten zien.
Op de tekening van Jeanne Mammen genaamd Zonder titel (Aswoensdag ) is een schaduw van een kat of poes te zien. Zie je die ook?
Op de andere zien we de woorden Revue en Neger staan. Tussen de woorden staat Joshepine Baker afgebeeld met een zwarte schaduw. Wat zou Dodo Burgner met de tekening willen zeggen vraag ik me af?
Ken je de naam Rudolf Belling? Als je eens het Kröller-Müller Museum ben geweest dan heb je zijn werk Skulptur 23 vast en zeker gezien!
Het werk van Belling werd gerekend tot de Entartete Kunst. Grotendeels van zijn werk werd vernietigd of omgesmolten. Als je zijn naam opzoekt op het internet, dan kom je al gauw op Wikipedia terecht.
Op de wiki-page laten ze drie sculpturen ‘Der Dreiklang’, ‘Max Schmelling’ en’Schuttblume’ van Belling zien. Schuttblumme kan ik je niet laten zien, want die bevindt zich in een park in Munchen, maar de andere twee wél!
Belling maakte een beeld van Max Schmelling (de tot nu enige) zwaargewicht-bokskampioen van Duitsland. Hitler wilde Schmelling aan zijn zijde hebben, maar dat weigerde hij.
Mijn favoriet van Belling naast, Skulptur 23 is nu ook: Organise Vormen (Lopende Man -1921). Dit beeldje zou ik heel graag, al te graag, meer dan graag willen hebben of krijgen (hahah) ! Het is zo mooi!
Op wikipedia (van Rudolf Belling) staat er van de ‘Der Dreiklang’ een foto uit 1929.n deze blogpost.Het lijkt bijna op de compositie als die van wikipedia vind je ook niet?
Bij het zien van ‘Zaal met antieke beelden’ (1930) van Felix Nussbaum moest ik lachen.
De sculpturen in de zaal zijn waarschijnlijk ‘ouder’ dan de bezoeker die afgebeeld staat. Het is een feit: kunst wordt ouder dan de mens zelf!
Wat vond ik van de tentoonstelling Berlin 1912 – 1932?
Als eerst het is een mega-grote tentoonstelling met een heftige onderwerpen. Bij sommige kunstwerken voel je een soort van ‘beladenheid’. Het kan ook niet anders. De meeste kunstwerken zijn gemaakt in een roerige periode waar zowel alles opbloeide en tegelijkertijd in verval raakte.
De komst van de Entartete Kunst- lijst is daar een voorbeeld van. Als kunstenaar kwam je op die lijst te staan als je niet aan de eisen van het nationaalsocialistische regime voldeed. Het ging met name om de kunststromingen: abstracte kunst en expressionisme.
Voor meer informatie kijk op: Fine-arts Museum.be
Langs deze weg wil ik het museum hartelijk bedanken voor de warme ontvangst! Wie weet tot ziens!
Liefs,
Sandra
NB: Zowel de tekst als de foto’s zijn eigendom van Kunstkieken.nl en met toestemming van in het Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België gepubliceerd. De afbeeldingen van deze blog mogen niet worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze
Je ziet bij de prenten van Käthe Kollwitz heel mooi hoe ze met het houtsnede mes de afbeelding in hout heeft gesneden. De mooie zwarte vlakken zijn ook typisch vlakken voor een houtsnede. Een ets kun je al snel herkende door de moet in het papier omdat er sprake is van een diepdruk, een houtsnede is altijd hoogdruk.
Ah zo! Dank voor de toelichting Peter. Fijn weekend
Hallo Sandra volgens mij zijn de prenten van Käthe Kollwitz die je laat zien houtsnedes.
Maar ik kan mij natuurlijk vergissen. Ik lees je blogs altijd met veel plezier.
Wat leuk om te lezen dat jij mij leest! Om eerlijk te zijn weet ik het niet, er stond geen informatie bij de werken. Hoe kan je het verschil zien?