Door de bomen het bos heet de nieuwe tentoonstelling van het Kröller-Müller Museum. Het is te zien tot en met 15 september 2024.
Wat is de verhouding tussen mens en natuur? Dat is centrale vraag in de expositie. Vier kunstenaars proberen hier antwoord op te geven door er in hun werk op verschillende manieren naar te kijken.
Zo heeft Andy Holden (1982, Bedfordshire) een passie voor vogels. Eija-Liisa Ahtila (1959, Hameenlinna) vindt haar rust in het bos. Julian Charrière (1987, Morges) onderzoekt in zijn fotoserie of natuur en de menselijke blik kunnen verenigen en Hans Op de Beeck (1969, Turnhout) stelt klimaatveranderingen aan de orde in.
De twee kunstwerken uit de tentoonstelling Door de bomen het bos die ik je in dit blog laat zien, zijn de kunstwerken waar ik mij “mezelf in kan” vinden.
Zo ga regelmatig wandelen in een bos. Dat doe ik altijd met een vriend, die rondleider is geweest bij Natuurmonumenten. Ik leer ontzettend veel van hem over vogels, insecten en bomen en het gezang van vogels. Dat laatste vind ik lastig. De enige vogel die ik herken is de koekoek.
Om het kunstwerk Pyramid Piece (2008) van Andy Holden gemaakt van wol, foam en staal kun je er (vooral als er meerdere mensen in de kleine zaal zijn) niet om heen.
De gebreide sculptuur is een zeer, grote uitvergroting van een klein stukje steen van de Grote Piramide van Cleops in Gizeh in Egypte. Het is gemaakt door Holden als boetedoening. Hij heeft een jaar lang gebreid aan het kunstwerk.
Als kind steelt Holden een steentje tijdens het bezoek van de piramide. In het vliegtuig terug naar huis laat hij zijn “schat” aan zijn vader zien. Zijn vader reageert boos omdat het verboden is om ‘fragmenten’ van de piramide mee te nemen. Daarbij zegt hij ‘’als alle kinderen’’ een stukje mee zouden nemen zou er op gegeven moment geen piramide meer zijn. Op latere leeftijd is Holden teruggekeerd, beklimt de zijkant van de Grote Piramide en zoekt een plek om het steentje terug te zetten.
In de zaal staat een kleine opstelling met kleine sculpturen van piramides. Ze zijn gekocht door de kunstenaar bij handelaren rondom de piramide om zijn zonde te laten kwijtschelden.
Ik vind het een geweldig kunstwerk maar er hangt naar mij mening iets te veel aan spijtbetuiging aan. Ik hoop dat Holden zichzelf heeft vergeven en gemoedsrust heeft gevonden. In de hoop dat hij dit heeft en hopelijk inziet dat zijn ‘steentje stelen’ een kinderlijke daad was, liep ik weg. Bij het weglopen besef ik dat een soort van gebedje heb gedaan voor Holden. Het kijken naar kunst kan van alles met je doen blijkt weer.
In de volgende zaal, ik noem het voor het gemak, de Andy Holden zaal, staan vijf sculpturen in de vorm van totems.
De sculpturen zijn visuele weergaven van geluidsgolven (oscillogrammen). Zo kun je kijken naar het gezang van een winterkoninkje, een mus, de grote lijster, een roodborstje en een merel.
Ook deze kunstwerken vind ik geweldig omdat zij mij doen denken aan de tijd dat ik een radioprogramma had bij Amsterdam FM.
Het kunstwerk April van kunstenaar Eija-Liisa Ahtila neemt de wanden van twee tentoonstellingsruimte in beslag.
Het is een projectie met 8 projecties en duurt 8 minuten lang. De film begint als een geheel: een beeld en een landschap waarna de 8 projecties afzonderlijk maar tegelijkertijd worden getoond. Zo zie je bijvoorbeeld in een projectie winterbeelden en op de ander de zomer. De projectie laat de overgang van winter naar zomer zien in een bos in Zuid-Finland. Athila filmde in de lentes van 2022 en 2023.
Bij de eerste blik met April weet ik al meteen dat ik naar dit werk urenlang kan kijken.
Het campagnebeeld van Door het bomen het bos is een momentopname uit de video-installatie The Opposite of Time.
In de video-installatie neemt een pratende vliegende kraai je mee over landschapsschilderijen van onder andere William Turner en David Hockney. De kraai vertelt over de geschiedenis van het verzamelen van eieren. Sinds 1954 werd het verzamelen van eieren verboden in Engeland omdat het een hobby bleek te zijn met schadelijke gevolgen zoals het uitsterven van vogelsoorten.
De kraai van het campagnebeeld Door de bomen het bos, vliegt hier over het landschapsschilderij Flatford Mill (1816) van John Constable.
Het bevind zich in de vaste collectie van het Tate Britain in London en heeft een afmeting van 101,6 x 127 cm).
Fotocredits: Andy Holden, The Opposite of Time (A Social History of Egg Collecting) (still), 2017
De fotoserie Limen van Julian Charrière doet mij denken aan het strand en The Settlement (Indoor) van Hans op de Beeck moet je echt zelf ervaren.
Het is een dorp ergens in Azië waar alle kleur eruit is verdwenen. Het dorp wordt omringd door water.
Fotocredits: Kröller-Müller Museum
Op het eerste gezicht lijkt de tentoonstelling lichtvoetig maar dat is niet waar. Door het bomen het bos het geeft je stof tot nadenken en laat ‘de steeds meer wordende disbalans tussen mens en natuur zien’.
De tentoonstelling Door het bomen het bos past in het gedachtegoed van oprichter van Helene Kröller-Müller.
Zij vond dat je in de rust van de natuur je veel beter op kunst kan concentreren en genieten dan in de drukte van de stad. Om die reden heeft ze gekozen dat je, als museumbezoeker, eerst een wandeling door de natuur maakt en dan pas bij het museum terecht komt. En dat…. Vind ik ook geweldig!
Ik wens je fijne geweldige woensdag! Geniet van het 60 seconden KunstKijken naar Pyramid Piece van Holden. Het nummer Desert Caravan van Aaron Kenny in het filmpje is geweldig of niet?
Liefs,
Sandra
