San-Hanga

Het eerste wat ik zie, bij het zetten van mijn eerste stap in de tentoonstelling Japan Modern: collectie Elise Wessels, is het portret van de dichter Hagiwara Sakutaro.

Ergens doet dit schilderij mij denken aan een aantal zelfportretten van Egon Schiele.

Het Rijksmuseum mag in haar handen knijpen. De collectie (ongeveer 200 prenten) die tentoongesteld krijgen zij, over een aantal jaar, als schenking  van verzamelaar Elise Wessels.

Dertig jaar geleden liep Wessels per ongeluk op een regenachtige dag in Tokyo een prentenwinkel binnen en werd op slag verliefd op de daar aanwezige vrouwenportretten.

Ze begon met het verzamelen van vrouwenprenten en daarna voegde ze daar ook landschappen en stadsgezichten toe.

Wessels heeft inmiddels zo een grote collectie dat ze sinds 2009 zelfs een eigen museum heeft: Nihon No Hanga.

De collectie bestaat uit 1600 Japanse prenten uit de periode 1910 – 1950 en is  daarmee de grootste verzameling in de wereld.

Het unieke aan alle getoongestelde prenten is dat ze bijna allemaal houtsneden zijn.

Ze zijn allemaal volgens een dezelfde techniek gemaakt;  in hout worden eerst de contourlijnen van de ontwerptekening gesneden. Dit is de lijnblok. Daarna wordt voor iedere kleur in een aparte houtblok gesneden.

Vervolgens wordt eerst het lijnblok op papier afgedrukt en daarna eén voor eén de verschillende kleurblokken.

Daarnaast laten alle prenten de periode van Japan zien in de eerste helft van de twintigste eeuw.

Hasui Kawase – Morning Mist Etai Bridge Tokyo 1937

Maekawa Sempan – Metro

In de Japanse prentkunst zijn er twee stromingen te vinden.

Shin hanga; de traditionele wijze waarin vaak vrouwenportretten en landschappen te zien zijn en de Sosaku hanga.

De Sosaku hanga is de creatieve prentkunst waarin ook het moderne leven te zien is. Zoals deze prent Metro waarop niet alleen reizigers in kimono, maar ook in pak en in een jurk te zien zijn. Beide stromingen zijn te zien in de tentoonstelling.

Tipsy – Obayakawa Kiyoshi

In de tentoonstelling is duidelijk te zien hoe Japan zich heeft ontwikkeld.

Niet als land, maar ook de positie van de vrouw is veranderd in de loop de jaren. Waar eerst een vrouw statig in een kimono werd afgebeeld zie je tegenwoordig ook bijvoorbeeld dit prentje waarop een biljartspelende vrouw is afgebeeld.

Dit prentje Tipsy van Obayakawa Kiyoshi vind ik schattig. De vrouw heeft een sigaret in haar hand en zit achter haar cocktail. Het lijkt erop dat ze aangeschoten is.

De volgende keer als je het campagnebeeld van Japan Modern ziet..blijf dan even stilstaan en kiek er naar.

Op de poster,  die je nu overal in de stad tegenkomt, staat deze danseres afgebeeld.  Ze heeft kort haar en is modern gekleed.

De volgende keer als je de afbeelding ziet  loopt er dan niet voorbij.  Blijf even staan en kijk even naar haar. Kijk dan naar haar kleine linkerteen dat uit het sandaaltje steekt.  Een grappig detail!

Op de prent is kunstenaar Fujita Tsuguharu te zien. In 1913 vertrok hij naar Parijs.

Het verhaal gaat dat hij toen hij voldoende geld verdiende, in zijn appartement in Montparnasse een bad en een warm waterleiding liet installeren. In die periode was het iets kostbaars en een reden waardoor hij vaak modellen over de vloer kreeg.

In de tentoonstelling is niet alleen de modernisering te zien van Japan. Ik meen ook invloeden van andere kunststromingen te hebben gezien. Ik ben geen kunstkenner maar een liefhebber maar in dit prentje Haren zie ik Vampier (de versie houtsnede) van Edvard Munch.

Japan Modern, collectie Elise Wessels is te zien tot en met 11 september 2016.

Ik zal stuk eindigen met de woorden van Elise Wessels die in de voorwoord van de catalogus staan.  Haar woorden zeggen genoeg; “Ik ben ervan overtuigd dat de bezoekers, net als ik, versteld zullen staan van de schoonheid van deze prenten“.

Deze tentoonstelling is een ZEN-mustsee. Ga en geniet! Voor meer informatie kijk op: het Rijksmuseum

Liefs,

Sandra