Het Centraal Museum in Utrecht heeft de grootste Amerikaanse fotorealisme van Europa.
Officieel kun je zeggen dat het de collectie van Museum Hedendaagse Kunst Utrecht is. Het museum werd opgericht in 1970 en in 1989 gefuseerd met het Centraal Museum. In de jaren zeventig, verzamelde Wouter Kotte ‘fotorealistische kunstwerken’ toen hij directeur was van de Museum Hedendaagse Kunst. Sinds 1988 staan de kunstwerken opgeborgen in het depot.
Tot en met 9 juni 2024 kun je de ‘collectie van Kotte’ én internationale bruiklenen zien in de tentoonstelling ‘Op scherp: fotorealisme nader bekeken’ in het Centraal Museum.
Fotorealisme (ook wel hyperrealisme genoemd) ontstaat in het einde van de jaren zestig in Amerika om zich af te zetten tegen de abstracte kunst. Alledaagse voorwerpen en voorstellingen worden vastgelegd op een overdreven groot formaat. Er wordt voornamelijk geprobeerd om het kunstwerk zoveel mogelijk op een foto te laten lijken.
Ga je mee KunstKijken in de tentoonstelling ‘Op scherp: fotorealisme nader bekeken’.
Op de wandtekst, aan het begin van de expositie, staat dat de tentoonstelling je uitnodigt om je te laten verleiden door ‘levensechte’ beelden maar ook om kritisch te kijken. Wat vertellen de kunstwerken en hoe vertellen ze het? Stelt het je blik op scherp?
Bij binnenkomst kom je meteen ‘Blue Caddy (1971) van Don Eddy tegen. Ik zag dit schilderij al eerder in de tentoonstelling Hyperrealisme in de Kunsthal In Rotterdam.
Destijds en nog steeds vind ik het een vreemde voorstelling. Want waar is het linker voorwiel? Staat het voertuig met wiel deels op de stoep?
Edward Kienholz staat bekend om zijn confronterende scenes in zijn kunstwerken. Met zijn werk Sawdy (1971) laat Kienholz ‘de kijker’ ongewild getuige zijn van een akelige gebeurtenis op een parkeerplaats.
Een gekleurde man wordt hier gecastreerd door blanke mannen. De gekleurde man zat in een pick-up met een blanke vrouw iets te drinken en dát was de reden om hem bruut te castreren.
De titel Sawdy verwijst naar de naam Sawdy die op de deur van de pick-uptruck stond geschreven. Kienholz gebruikte deze naam in twee series.
De tassen van Susan Collis zijn sculpturen van papier. Ze heten ‘Bessie’ (2009), ‘Tony Amore’ (2009) en ‘Boris’ (2008) en komen allemaal uit een privécollectie.
Wist je dat deze tassen een betekenis hebben? Ik niet.
Ze staan voor ‘de economische status van de gebruiker’ en de tas heeft zelfs racistischte bijnamen omdat door veel door vluchtelingen wordt gebruikt. Ondanks de betekenis ervan vind ik ze voornamelijk superhandig om dekbedden in te bewaren.
Dit schilderij ‘Briefentwurf Paul Cézannes (um 1884)- (1977) van Laszlo Lakner werd meteen aangekocht door Museum Boijmans van Beuningen.
We zien hier een gedeelte uit een brief van Paul Cézanne. Lakner maakte een serie van dit soort ‘geschreven portretten’ van historische kunstenaars.
Het werk van ‘Cheshire (Wangechi)’ (2011) van Marilyn Minter straalt en neigt ergens naar pornografie. Mintel maakte dit schilderij met email op metaal.
Ze gebruikt tientallen beelden in Photoshop om een nieuw beeld te scheppen. Voor dit schilderij stond model en kunstenaar Wangechi Mutu model, die ook in dit werk, haar eigen kunstwerken verwerkt heeft.
Mijn favoriet uit de tentoonstelling Op scherp: fotorealisme nader bekeken’ is ‘Dumpster (Black with White residue’ (2014) van Kay Oshiro (1967).
De afvalcontainer is opgebouwd uit abstracte schilderijen. De stroming waar de fotorealisten zich juist tegen afzetten. Oshiro boots in zijn werk met precisie gebruikssporen na. Ik trapte in de illusie totdat ik eromheen liep. Van achter is de constructie hol, net als een decorstuk in theaters.
Wil je dit kunstwerk ook zien? Dat kan hier: 60 sec KunstKijken: ‘Dumpster (2014)’ – Kay Oshiro (1967
Wat vond ik van de tentoonstelling Op scherp: fotorealisme nader bekeken in het Centraal Museum?
Sommige kunstwerken vond ik er niet ‘levensecht’’ uitzien, maar dat komt omdat fotorealisme tegenwoordig anders ‘mag zijn’ en dat kunstenaars vrij zijn in het uiten van hun fotorealistische benadering. Alle kunstwerken vertellen wel een verhaal, sommige laten je de actualiteit en onze dagelijkse samenleving zien. Andere kunstwerken nemen een duik in de geschiedenis en sommige vertellen een persoonlijk verhaal.
De must-see in de tentoonstelling Op scherp: fotorealisme nader bekeken is de videoprojectie van David Claerbout ‘Backwards Growing Tree‘ (2023).
Claerbout observeerde deze boom op de foto fij jaar lang en reconstrueerde de groei van de boom alleen in de omgekeerde volgorde. De boom groeit achteruit en zal uiteindelijk weer in de aarde verdwijnen.
Ga jij naar de tentoonstelling? Of ben jij al geweest? Wat vond je ervan?
Ik wens je een mooie dag!
Sandra
PS: Wist je dat ik in 2018 als enige kunstblogger uit Nederland ben gevraagd om te schrijven (en op een persstrip) te gaan naar de dubbeltentoonstelling The American Dream? De expositie The American was een dubbeltentoonstelling van het Drents Museum en de Kunsthalle Emden in Duitsland. Het is de eerste keer in Europa dat twee musea gezamenlijk eén tentoonstelling gemaakt hebben. Wil meer fotorealisme zien? Dat kan hieronder:
The American Dream – Drents Museum
The American Dream – Kunsthall Emden
