Kunstverhalen van PAN 2016

Pictura Antiquairs Nationaal

PAN Amsterdam is er weer tot en met 27 november 2016 in RAI Amsterdam. De 30^e editie alweer.

Alle kunstwerken die er te zien zijn worden voorafgaand aan de beurs op echtheid, kwaliteit en conditie gecontroleerd door 20 gespecialiseerde keuringscommisies, bestaande uit 80 experts. Het aanbod is zeer ruim.

Vorig jaar ging op zoek naar verrassende vondsten. Dit jaar ging ik op zoek naar bekende kunstenaars en de verhalen die bij een kunstwerk horen.

Ga je mee kunstkieken?

Dit klokkenstel; een klok en twee kaarsenstandaards heeft een identieke zusje in het Rijksmuseum.

Het enige verschil is dat deze een maansteen heeft en de versie in het museum een rode steen. Het Rijksmuseum heeft toegeschreven dat de maker ervan Berlage zou zijn. Er staat echter geen signatuur op de klok of in de klok. Het is te zien op stand 4.

Rond 1900 maakte de een Amsterdams bedrijfje genaamd Amstelhoek zulke klokken. Het is uiterst zeldzaam om een compleet klokkenstel tegen te komen. Zie je de voeten van de kandelaars? Die lijken erg op die van de Eiffeltoren.

Op dezelfde stand kom ik een kist tegen die gemaakt is door Hilde Krop. Ik heb al eens verteld over de kunstenaar.

Krop verhuisde in 1920 naar Amsterdam. Hij plantte toen een populier in zijn tuin. Tweeëndertig jaar later is de boom groot geworden en Krop zaagt de stam doormidden en hakt er een beeld van.

Alle kunstwerken die je op de bovenstaande foto (links) zie zijn gemaakt door Hilde Krop. De eikenhouten kist (1948) komt de privécollectie van de kunstenaar en is opgedragen aan zijn vrouw. Het schilderij komt uit de vondelbuurt uit een studiekamer.

Wat zie we op dit houten schilderij?

Op de linkerkant van het schilderij staan fabrieken waar grote rookwolken uitkomen, in het midden zit een vrouw met een baby met puntige oren. Rechts staan dieren afgebeeld en rechtsboven een man die ook dezelfde oren heeft als de baby. Heel bizar. Wat zou het betekenen?

Foto: Dolf van Omme

Een week geleden, op de nationale kunstdagen, heb ik voor het eerst gehoord over de Renkumse Meester Alexander van Ingen.

Op stand 48 kom ik het schilderij Greet (1910 – zwart- en kleurkrijt op papier) tegen van Jan Sluijters.

Greet is de muze en de geliefde van de kunstenaar.  Ze ontmoeten elkaar in 1909 in het Stedelijk Museum. Het is meteen liefde op het eerste gezicht. Sluijters is helaas gehuwd en om samen met Greet te zijn gaat hij in maart 1909 voor enkele weken naar de Gelderse Renkum. Ik ben er even stil van. Een week geleden had ik nog nooit van de stad Renkum gehoord.  Zou Sluijter een ontmoeting gehad hebben met kunstenaar Van Ingen?

Greet van Cooten en Jan Sluijters trouwen in februari 1913 met elkaar. Op tal van zijn werken staat zijn echtgenote als model. 

De beste tekenaar van Nederland.

Hier kom ik ook een aquarel Draaiorgelspeler met aapje van Anton Pieck tegen. De tekening dateert uit 1950.  Dat was ongeveer ook de periode waarin Pieck gevraagd werd om het sprookjespark de Efteling in te richten.

Mijn mond valt letterlijk open van verbazing.

De ets Aristide Bruant van Henri de Toulouse-Lautrec kom ik tegen op stand 46. Een tijd geleden was op de site van het Van Gogh Museum aan het struinen in de collectie.  Je raadt het al… ik kwam dezelfde ets tegen. Waarschijnlijk zijn er meerdere kopieën van.

Aristide Bruant was een Frans cabaretier en schrijver. De ets is nummer 7 van de serie Le Café Concert.

Dit zeer bijzonder etsje is van Rembrandt van Rijn.

De plaat ervan is verloren gegaan en dit is een van de weinige afdrukken. Dit soort landschappen met kleine boerderijtjes kwam in Amsterdam aan de Amstel voor. Het leuke aan dit etsje is dat er rechtsonder een man is afgebeeld die aan het tekenen is.

Willem van de Velde de Oude maakte deze penschilderij op paneel met een ganzenveer die hij telkens weer in de lampenolie doopte.

Ik heb er met veel bewondering naar gekeken. Het uitzicht op “Amsterdam Havengezicht” is inmiddels erg veranderd. Ik kijk nu heel anders naar “Over het IJ”.

Over het woord dukdalf wordt er veel gespeculeerd.

Op het schilderij staat een dukdalf afgebeeld. Het is een paal in het water waar schepen zich aan kunnen vastleggen. Een van de verhalen die rond gaan is over de Spaanse gouverneur Fernando Alvarez de Toleda, the Duke of Alba (Duc-d’Alve). Hij was landvoogd voor de Nederlanden aan het begin van de tachtig jarige oorlog. De haat voor deze gruwel duke was zo groot dat de meeste zeelieden hem de strop zouden willen omdoen. Vandaar de naam.

Op stand 102 zijn twee schilderijen van een vrouwelijk meester te zien. Haar naam: Anna Ruysch.

Anna Ruysch schilderde het bovenste schilderij op haar negentiende. Het ondestel schilderij pas veel later in haar leven.Na haar huwelijk stopte ze met schilderen. Haar vader was botanicus Frederique Ruysch en werkte in het Hortus Botanicus in Amsterdam. De bloemen en planten die Anna’s vader mee naar huis nam tekende samen met haar zusje na.

Anna’ s vader anatomische lessen zijn vastgelegd op schilderijen.

Een van zijn lessen is vastgelegd door kunstenaar Jan van Neck. Het schilderij anatomische les van dr. Ruysch is te zien in het Amsterdam Museum.

Tijdens mijn bezoek is de galeriehouder bezig met het kopen van een kunstwerk in een veiling. Met toestemming van de galeriehouder mag ik vertellen dat hij een kunstwerk van Reinier Nooms alias de Zeeman heeft gekocht. Jammer genoeg heb ik er geen foto van. Ik hoop het de volgende keer te zien.

Aangetrokken tot de affiche van Alphonso Mucha loop ik stand 111 binnen.

Zijn affiches voor Sarah Bernhardt waren zo populair in Parijs dat ze van de muur werden afgetrokken.

In mijn linkerooghoek zie ik een vaas van Lalique en verderop een mooie hanglamp.

Boven de tafel hangt een hanglamp van verzilverd brons. De lampenkappen zijn gemaakt door Lalique. Hij heeft ze twee keer gesigneerd. Een keer met zijn naam en de tweede keer met René Lalique Made in France.  Na 1927 moest er een ”made in” afdruk komen in alle glazen werken.

Sarah Bernhardt & Lalique

Bernhardt was een Franse actrice met roots uit Nederland. Ook de glaskunstenaar is met Bernhardt verbonden. Dit is afdruk van een affiche die hij voor de actrice maakte voor een van haar theaterstukken. Ook maakte hij, in opdracht, sieraden voor haar. Wat een mooi verhaal toch?

Zou dit schilderij een voorloper zijn van Breitner’s kimonomeisjes?

Als laatst wil ik je het schilderij “Rustend Meisje op de Sofa” van Breitner laten zien. Het is onbekend wie het meisje is. Het kan met zekerheid worden gezegd dat zij geen Geesje Kwak is.

Ik kwam er ook achter dat dit schilderij voor het eerst in oktober 1897 in Pulchri Studio in Den Haag is tentoongesteld.  Wow, nu bijna 100 jaar later, bestaat Pulchri Studio nog steeds en is de plek waar ik altijd een kopje thee drink als ik de stad Den Haag bezoek. Hoe prachtig is kunst!

Langs deze weg wil alle galeriehouders bedanken voor hun tijd & veel plezier de komende week.

PAN Amsterdam tot volgend jaar! Voor meer informatie: PAN.nl

Ben jij wel eens naar PAN geweest? Wat vind je van de kunstverhalen?

Liefs,

Sandra