Ken jij het Allard Pierson museum? Wat kun je daar beleven? In deze recensie laat ik je een aantal hoogtepunten uit de vaste collectie zien.
In het Allard Pierson Museum ga je terug in de tijd, naar ongeveer 10.000 voor Christus tot 1000 na Christus en leer je over de invloed die de oudheid nog altijd op ons heeft. In het museum maak je kennis met het oude Egypte, de Griekse wereld, Middeleeuwen en de Romeinen.
Ontstaansgeschiedenis
Toen Allard Pierson, de eerste hoogleraar Klassieke Archeologie aan de Universiteit van Amsterdam, in 1877 werd aangesteld bestond de collectie alleen uit een kleine verzameling gipsen afgietsels.
In 1934 wordt het museum opgericht en vernoemd naar Allard Pierson. Het museum bevond zich eerst aan de Sarphatistraat in Amsterdam en in 1976 verhuisde het naar het oude gebouw van De Nederlandsche Bank aan de Oude Turfmarkt, waar het museum nog steeds gevestigd is.
De oudheid in het dagelijks leven
De oudheid is dichterbij dan je denkt. Denk eens bijvoorbeeld aan de volgende films De prins van Egypte, The Mummy, The Gladiator en Agora.
Klokkijken doen we allang niet meer met een primitieve zonnewijzer. De oude Grieken, de Romeinen en de Egyptenaren waren allen bezig met het aanduiden van de tijd. De Romeinse cijfers zien we nog steeds terug op klokken. Ook waren ze allenmaal bezig met het bedenken van het schrift om zo verhalen op te schrijven met als doel deze verder door te geven.
Een uitvinding van de Romeinen die we allemaal kennen is de centrale verwarming.
Zo kan ik nog een tijd lang doorgaan maar laten we nu naar een aantal hoogtepunten van het museum gaan.
De Sarcofaag van Teuris
Het bijzondere aan deze sarcofaag (links) is dat haar hoofd, borsten en handen in een reliëf zijn weergegeven. Op het sarcofaag staan taferelen tussen haar overlijden en haar reis naar het Dodenrijk afgebeeld. Als je goed kijkt zie je op de zijkant de dode als een mummie op een baar liggen die wordt voorgeleid voor de weegschaal. Ik heb ooit ergens gelezen dat het hart van de overleden wordt wordt gewogen, als die net zo licht is als een struisvogelveer blijkt te zijn dan mag de de dode het dodenrijk in.
Mummie van een jonge man (bruikleen van RMO Leiden).
In 1996 zijn er van deze mummie röntgenfoto’s gemaakt in het AMC voor onderzoek. Een kopie van de röntgenfoto is er ook te zien. Het is bijzonder dat je naar een gemummificeerd lichaam gewikkeld in een doek kunt kijken, maar ik blijf het–diep- van- binnen-een-beetje-eng vinden. Ik kijk veel liever naar lege of gesloten sarcofagen en de afbeeldingen die erop staan.
Sarcofaag circa 200 -150 voor Christus
Wat was de lengte van de overledene die hier in kwam te liggen denk je? Ik ben er, om precies te zijn 1 centimeter, te groot voor met mijn 1.61 meter. De vindplaats van deze hardstenen loodzware mummiekist is onbekend. Dit soort kisten werden in diepe schachten in rotsen begraven om zo de overleden te beschermen tegen grafroof. De sarcofaag is mooi om te zien en nog best puntgaaf van structuur.
Het mannengezicht komt zachtaardig over. Aan zijn ingetogen glimlach is te zien dat hij zijn rust heeft gevonden. Tenminste die gedachte komt bij mij op.
Ogen & Mummies
Op de foto zie je ogen gemaakt van van glas en obsidiaan. De ogen werden op het laatste moment in een beeldhouwwerk of masker gezet.
De geschilderde portretten zijn mummieportretten, ook wel Fajoemportretten (naar de plaatsnaam) genoemd. De portretten werden na de dood van de afgebeelde persoon met de mummie in het graf geplaatst. Het maakte daarbij niet uit op wat voor soort materiaal de overleden werd geportretteerd.
De Griekse & Romeinse Wereld
Dionysus-Sarcofaag
De deksel van deze marmeren sarcofaag is verloren gegaan. Wel jammer, ik had graag de versieringen daarop willen zien. Het onderwerp van de versiering is Dionsysus (Bachhus) god van de wijn. Hij werd vaker op sarcofagen afgebeeld en is het symbool van het leven na de dood. Het
Beeldjes uit been
Cupido herken je meteen op deze beeldjes gesneden uit runderbeen. Ze zijn gemaakt als versieringen van beddenpoten. De beeldjes lijken misschien op elkaar maar elke beeldje is uniek en heeft zijn eigen houding. Werden de mensen die op het bed sliepen verliefd of extra verliefd op elkaar?
Het eerste wat opvalt, naast de krullen van “Jonge vrouw met een hoog krullend kapsel” is dat haar neus beschadigd is.
Dit beeld is een grafmonument.
Cleopatra?
Je zou het niet zeggen maar dit is een buste van de machtigste koningin van Egypte; Cleopatra. Het beeld dat we van haar kennen past niet bij deze sculptuur vind ik. Als ik aan Cleopatra denk, dan zie ik haar voor mij met een totaal ander kapsel, eentje met een scherpe pony. De originele buste is te zien in het Altes museum in Berlijn.
Godinnen
Hier zie je de godin van het goede lot, Fortuna. Geïnspireerd op de Griekse beeldhouwkunst zoals veel Romeinse sculpturen. Ikvind ik een knap staaltje-sculptuurtje. Prachtig!
In de Wandelgangen
Vergeet niet tijdens je bezoek om ook de kunstwerken die in de gangen te zien zijn te bekijken. Het zijn replica’s van bestaande beroemde werken. Ik laat je er een aantal zien.
Over dit beeld van de wolvin met de tweeling Romulus en Remus heb ik al eens eerder geschreven. Voor de makkelijkheid verwijs ik je naar mijn review over de tentoonstelling Keys to Rome welke in 2015 te zien was in het museum.
De reconstructie van de Karyatiden-portaal kun je niet missen op de eerste verdieping.
Het Erechtheion op Akropolis in Athena is een portaal, waar in plaats van zuilen, zes meisjes figuren het dak dragen. Deze worden karyatiden, meisjes uit Karyao genoemd. De originele karyatiden zijn inmiddels vervangen. Ik vind het bijzonder dat je deze replica’s zo in het hart van Amsterdam kunt bewonderen.
Op de begane grond kom je deze kast tegen. Loop die niet voorbij.
De objecten in deze kast zijn van prof. Dr. M.J. Vermaseren. Hij was classicus en godsdiensthistoricus die zich specialiseerde in de oosterse cultussen in de Romeinse tijd. Zijn collectie oudheden en replica´s vind je in deze kast welke als bruikleen in het Museum zijn ondergebracht. Erg indrukwekkend om te zien!
De directeuren van het Allard Pierson
Als je via de trappen naar de eerste verdieping van het museum gaat dan vind je in de trappenhal een aantal schilderijen van voormalige directeuren van het museum.
Op dit schilderij is C.H. Emilie Haspels afgebeeld. Zij was in de periode van 1946 tot 1965 directeur van het museum.
Verzamelaarskabinet
In een aparte ruimte worden de verzamelaars die een rol gespeeld hebben bij de collectieopbouw van het museum uitgelicht. Ik vind het een mooi gebaar omdat zonder deze verzamelaars er nooit een vaste collectie zou zijn geweest.
De voorstudie (tekening boven) door kunstenaar Jan Veth van Allard Pierson kun je hier ook bekijken.
Er is nog veel meer te zien! Zoals bovenstaand glas in lood Paneel.
In dit stuk heb ik alleen de grote objecten, welke je in een oogopslag kunt vinden in het museum, uit de collectie laten zien. Er is veel meer te zien en te doen. Daarnaast is het ook een leerzaam museum voor jong & oud.
Ik zeg: ga als een archeoloog op onderzoek uit in het Allard Pierson. Je zult niet alleen versteld staan van bovenstaande ontdekkingen maar ook van de kleine mooie schattige objecten die er te zien zijn. Voor meer informatie: Allard Pierson
Ben jij ooit naar het Allard Pierson museum geweest? Wat vond je ervan?
Een fijne avond,
Liefs,
Sandra
