A Gran Sranan Presenteri oftewel de De Grote Suriname -tentoonstelling is de naam van de nieuwste expositie van de Nieuwe Kerk in Amsterdam.
Morgenochtend, stipt om 10 uur, opent zij haar deuren. De Presenteri is tot en met 2 februari 2020 te zien. Gisterenmiddag mocht ik bij de persconferentie aanwezig zijn.
De Grote Suriname tentoonstelling laat ongeveer 300 voorwerpen zien. De meeste zijn kwetsbaar en nog nooit eerder vertoond.
Toch werd ik er niet warm van. Al het moois dat er te zien is raakte mij op een of andere manier niet.
Zoals je misschien weet heb ik sinds kleins af aan altijd in het Tropenmuseum rondgelopen. Ik vond de oude opstelling (of eigenlijk moet ik zeggen de opstelling van de jaren tachtig) van de vaste collectie van het Tropenmuseum van Suriname veel leerzamer dan dat ik in de Nieuwe Kerk heb ervaren.
De meeste objecten had ik al eens eerder gezien. De meeste informatie had ik al eens gelezen of er van gehoord. Misschien had de tentoonstelling niet moeten vergelijken met mijn belevingen of kennis, maar ik deed dat toch.
Ondanks de goede keuze van de thema’s is er te weinig verdieping in de materie ‘Suriname’. Ieder object vertelt een summier verhaal en daar blijft het dan ook bij. In die zin zal de Grote Suriname-tentoonstelling wel een eye-opener zijn voor de museumbezoeker die de (koloniale) geschiedenis niet kent.
Bij elke stap die ik zette kreeg ik steeds het gevoel dat er in de tentoonstelling vooral de aandacht is gericht op de entourage en hoe ‘het gevoel van Suriname’ moest worden overgebracht. De Surinaamse cultuur is veel meer dan dat.
Pluspunt blijft wel dat de Nieuwe Kerk Amsterdam durft om aandacht te besteden aan de onbesproken gedeelde geschiedenis van Nederland en Suriname.
In de tentoonstelling kwam ik twee foto’s van Johannes Krojo gemaakt door Ronald Bonaparte tegen en een gedicht geschreven door plantagehouder Paul Francois Roos. Ik kreeg meteen de kriebels om de tekstbordjes aan te vullen. In deze recensie doe ik dat dan ook.
Roland Napoleon Bonaparte (het neefje van Napoleon I) bezocht in 1883 de wereldtentoonstelling in Amsterdam. Het vond plaats op het veld achter in destijds aanbouw zijnde Rijksmuseum. Tegenwoordig kennen wij het plein als het Museumplein.
De wereldtentoonstelling heette officieel de Internationale Koloniale en Uitvoerhandel Tentoonstelling of Exposition Universelle Coloniale et d’Exportation Générale en werd gehouden om koloniale handel en rijkdommen te presenteren.
Op de tekening gemaakt door kunstenaar Johan Conrad Greive zie je hoe het festivalterrein eruit zag.
Het hoofdgebouw werd gebouwd van hout en werd bedekt met gips en geschilderd doek om de indruk van marmer te geven. Tussen de twee grote torens hing een groot doek in “Indiase” stijl met gipsbeelden van olifantenhoofden en andere dieren
Afbeelding: Wikipedia
Tijdens de wereldtentoonstelling werden ook Surinamers tentoongesteld. Bonaparte schreef het eerste anthropologische werk: Les Habitants de Suriname; notes receuillies à l’exposition coloniale d’Amsterdam en 1883, (Parijs, 1884).
Opmerkelijk is dat hij elk persoon twee keer heeft afgebeeld, van de zijkant waarbij het gezicht goed te zien en van voren. De vrouw op de foto is Jacqueline Ricket, zij was een fruitverkoper in Paramaribo.
Wil je meer zien uit het boek? Klik dan hier: Les Habitants de Suriname. Notes recueillies à l’Exposition Coloniale d’Amsterdam en 1883, Roland Napoleon Bonaparte, 1884.
Paul Francois Roos (1751 – 1805) was een plantagehouder en dichter.
Als plantagehouder was hij geen tegenstander van slavernij maar wel tegen mishandeling en straffen. Die keurde hij af. Men zegt dat hij genoot van het land Suriname. Als dichter beschreef hij het (zijn) leven op de plantage en bracht deze uit in een bundel Surinaamse mengel- poezy.
In 1805 stierf hij en werd in Paramaribo begraven. Via zijn testament liet hij weten dat 16 slaven de vrijheid moesten krijgen tezamen met een ‘hooge’ geldsom. Onder de slaven bevonden zijn kinderen François en Paulina die hij kreeg met zijn huisslavin Prinses.
Een creatief beroep wordt niet altijd gewaardeerd in de Hindoestaanse samenleving.
Ik kan er over meepraten. Om die reden wil ik kunstenaar Razia Barsatie in het zonnetje zetten voor haar moed en haar creativiteit.
Barsatie heeft aan de Rietveld Academie in Amsterdam gestudeerd maar woont en werkt in Suriname.
Speciaal voor de tentoonstelling heeft ze een installatie gemaakt deels ter ere van haar overgrootvader maar vooral gericht op het postkoloniale verleden.
Toen haar overgrootvader vanuit Calcutta in Suriname aankwam veranderde hij zijn achternaam van Illahibaks naar Barsatie. Barsaat betekent in het Hindi regenval. In haar kunstwerk staat de regen centraal tezamen met geur. De stralen van de regen zijn gevuld met Hindoestaanse kruiden zoals hardi (kurkuma).
Op het doek staat het gedicht Barsati geschreven waarin (wan)hoop, liefde en zorg voor elkaar centraal staan.
Tot slot het campagnebeeld van De Grote Suriname-tentoonstelling.
In totaal zijn er vier verschillende campagnebeelden. Er zijn vier foto’s gebruikt met de kleuren van de vlag van Suriname. De vlag werd op 25 november 1975 in gebruik genomen.
De kleuren op de vlag staan ergens voor. Het rood staat voor de vooruitgang en de strijd voor en naar een beter bestaan. Het wit staat voor vrijheid en gerechtigheid (vrede). De kleur groen staat symbool voor de vruchtbaarheid van het land. De ster staat voor hoop op een “gouden” toekomst.
Een van de foto’s die gebruikt is van prinses Beatrix en president Johan Ferrier tijdens de onafhankelijkheidsceremonie.
Ik heb museumbeleving (diep van binnen) met pijn in mijn hart getikt. Ik had mij zo had verheugd op de komst van de Grote Suriname-tentoonstelling. Als Surinamer wil ik eigenlijk alleen maar of extra positief zijn over de expositie maar helaas kan ik mijn gevoel niet voorbij gaan.
Ik sluit mijn blog af met de woorden van Rita Tjien-Fooh, directeur van het Nationaal Archief Suriname. Tijdens de persconferentie zei ze “er is een poging gewaagd”. Na het zien van de Grote Suriname-tentoonstelling begrijp ik haar woorden.
Voor meer informatie kijk op: De Nieuwe Kerk Amsterdam.nl
Liefs en een fijn weekend,
Sandra
PS: Wil je meer kunst zien van Surinaamse kunstenaars? Kijk dan hier: Norita Pinas, Remy Jungerman, Patricia Kaersenhout.
Beste Sandra, ik kwam jouw recensie tegen en was als Surinamer teleurgesteld. Ergens diep van binnen ook in jou. Wij zijn ook geweest en binnen een half uur stonden wij weer buiten. De tentoonstelling was een teleurstelling. kennelijk ben jij een van de weinige die dit durft uit te spreken. Dank voor jouw eerlijkheid. We gaan je volgen.
Aan alle kanten ben ik blij met deze blog. Blij met de expo en ook blij met de opmerkingen. Een kritische noot is altijd goed en kan door de organisatoren goed gebruikt worden om een volgende editie te verbeteren. Maar eerst deze expo bekijken. Blij om het kunstwerk Barsaat te bekijken, heel toepasselijk in deze tijd van het jaar.
Dank Sandra !!
Uit het hart, zoals altijd. Oprecht en goed geschreven. Ik ga zeker de expositie bezoeken.