Gisteren opende het Holland Festival ‘haar podium’ met de nieuwste voorstelling van William Kentridge: The Head and the Load in Theater Amsterdam.
De wereldpremière van het stuk was op 11 juli 2018 in het Tate Modern in London.
De titel van de voorstelling verwijst naar het Ghanese spreekwoord The Head and the Load are troubles of the neck. Het stuk vertelt het onvertelde verhaal van bijna twee miljoen Afrikanen die tijdens de Eerste Wereldoorlog als dragers en vervoerders zijn gebruikt door de Britten, Fransen en Duitsers. Met geweld werden ze opgeroepen en vertrokken ze naar Europa.
Het stuk begint, voor mij, zodra ik plaats neem op mijn stoel.
Als eerst neem ik het 50 meter brede podium in mij op. Er staat van alles klaar: een hoorn (later blijkt dat die zal worden gebruikt voor het versterken van geluid en stemmen), een lichtinstallatie en een soort van toren, twee grote kisten van zeker twee meter hoog en breed (daar zal later in het stuk een orkest uitkomen) en een aantal steigers en een soort van ladder-uitkijk-toren.
Nadat ik het podium in mij had opgenomen viel mij op dat er een aantal acteurs achter het podium (ik noem het een loopgraaf ) heen en weer liepen.
Kort daarna nam een acteur in een wit pak met een zuurstofmasker op plaats op het podium door op de uitkijktoren te klimmen. Tegelijkertijd gaat een andere acteur zitten op de een van de grote kisten. Alle acteurs zitten al in hun rol.
Het stuk begint met loeiende sirenes. Na een paar seconden dringt het tot mij door dat het gaat om gezongen sirenes. Ik voel rillingen door mijn lijf en kippenvel opkomen.
Tijdens het stuk sluit ik meerdere malen mijn ogen, net zoals bij een concert, om de muziek, de stemmen en de geluiden intenser in mij op te nemen. Soms merkte ik dat ze een geheel vormden en soms ook weer niet. Dat laatste is heel apart om te horen.
De voorstelling The Head and the Load duurt 85 minuten en is een heuse Kentridge-spektakel. De talen Engels, Frans, Italiaans, Shangaan, Shona, Zoeloe, Pedi, Xhosa, Wolof, Madinka, Swahili komen er ook in voor. Soms met een boventiteling.
Het stuk noem ik een Kentridge-spektakel omdat er allerlei kunstvormen in voorkomen zoals spoken word, zang, opera,(moderne) dans, animatie, houtskooltekeningen, video en schaduwspel a la Kentrigde en muziek die samen het verhaal van de Afrikaanse dragers in de Eerste Wereldoorlog vertellen. Daarbij wordt de gehele breedte van het podium gebruikt.
Het grappige ervan is dat je, vanuit je gevoel, denkt dat je heel wat stukken mist omdat het podium zo groot is , maar dat dat absoluut niet het geval is. Het mooie ervan is dat alle acteurs in hun kracht en in hun rol blijven.
Mijn favoriete scenes zijn de scene met stoet en de man die een klaagzang zingt.
De stoet heb ik al eens eerder gezien in de tentoonstelling If We Ever Get to Heaven in 2015 in het Eye Museum. Gisteren zag ik de stoet live!
In de stoet liepen mensen heel traag over het podium met in hun hand of op hun hoofd de bekende Kentridge’s kunstwerken die als silhouetten (figuren, schepen, wapens, vliegtuigen, portretten van leiders, bagage, vogels, kanonnen etc) in een schaduwspel op het doek werden getoond en deels geprojecteerd.
De scene waarin en man een grammofoon een klaagzang zingt was prachtig!
Hoewel de klaagzang werd vertaald in het Engels, had het niet gehoeven. De verdriet van pijn kun je voelen en dringt als het ware in je aderen binnen.
Het stuk eindigt met een geprojecteerde lijst waarop de namen van de Afrikaanse dragers staan met daarnaast de ziekte (malaria, bronchitis , gele koorts e.a.) waaraan ze zijn overleden. Sommige Afrikanen zijn tot op heden alleen een nummer gebleven.
Tegelijkertijd staan er op het podium twee dragers, die volkomen uitgeput zijn, en met bevende handen te salueren.
Wat vond ik van The Head and the Load?
Laat ik eerst beginnen dat ik het een fantastisch stuk vond! Ik voelde hoop, dreiging, verdriet, soms blijdschap, ontroering, heimwee, verwoesting, wanhoop, dood en liefde.
Ik vond het erg moeilijk om een recensie te schrijven omdat The Head and the Load eigenlijk bijna niet te beschrijven is. Het is zo mooi en als mens kan je er alleen maar van genieten door het te gaan zien en erover na te praten. Het podium van Theater Amsterdam paste enorm in het The Head and the Load.
Voordat ik het vergeet de muziek is van is van Phillip Miller, met wie Kentridge al vaker samenwerkte, en Thuthuka Sibisi.
The Head and the Load is te zien tot en met 31 mei aanstaande te zien. Helaas zijn er geen kaarten meer beschikbaar.
Om die reden heb ik twee filmpjes voor jou uitgezocht, zodat je een idee krijgt hoe de voorstelling eruit ziet. Veel kijkplezier alvast!
William Kentridge – The Head & The Load, Ruhrtriennale
William Kentridge – The Head & The Load, Tate Modern, London
Voor meer informatie: Holland Festival.nl
Holland Festival ik wil jullie ontzettend bedanken dat ik op de opening aanwezig mocht zijn!
Ik heb Wiliam Kentridge weer ontmoet en tot mijn verbazing ging ik gisteren naar huis met een nieuwe kennis; acteur Sipho Serota. Jawel de man met de gasmasker op!
Liefs,
Sandra
© Stella Oliver & Kunstkieken.nl
Hey Sandra,
mooi onder woorden gebracht deze indrukwekkende voorstelling!
ik vind de ontmoeting met jou ook fantastisch.Wat een pracht mens! ik ga je weer zien en volgen!
liefs Ellen van Poppentheater belletje Sterk
Hi Ellen,
Zullen we gewoon contact houden? Zulke ontmoetingen krijg ik niet dagelijks! Veel liefs terug en ik stuur je mijn telefoonnummer. Dank voor jouw reactie. Wat een geweldige voorstelling was dit!
Mooie stuk wil het echt zelf nu zien.