Zoals je (misschien a)l weet heeft het Rjjksmuseum in Amsterdam op Tefaf 2024 het enige gesigneerde schilderij Portret van Moses ter Borch (1647) van Gesina ter Borch gekocht. Het schilderij is een postuum portret van haar broertje Moses op tweejarige leeftijd.
Gesina heeft op het schilderij Moses, haar vijftien jaar jongere broertje afgebeeld als twee jarige peuter. Op 19 jarige leeftijd trad hij in dienst van de marine om te vechten tegen de Britten in de Tweede Engelse Oorlog (1665-1667). Op 22-jarige leeftijd stierf hij aan de verwondingen die hij opliep tijdens de bestorming van de Engelse kust ter hoogte van Harwich.
Gesina ter Borch signeerde het schilderij en voorzag het van het jaartal 1647. Waarschijnlijk klopt het jaartal niet en schilderde ze het doek twintig jaar later. Moses was 14 jaar jonger dan Gesina. Vermoedelijk heeft Gesina ook de zorg over Moses gedeeld met haar moeder.
Op Tefaf bezocht ik kunsthandelaar Zebregs & Röel Fine Arts and Antiques om het schilderij te bekijken. Daarnaast sprak ik met Dickie Zebregs over het schilderij Portret van Moses ter Borch. In het gesprek vertelde hij mij dat er ook een andere memorieportret van Moses ter Borch in het Rijksmuseum te zien is, die Gesina samen met haar broer Gerard ter Borch (1617 – 1681) heeft geschilderd.
De twee schilderijen zullen deze binnenkort naast elkaar te zien zijn in de eregalerij van het Rijksmuseum.
Na het gesprek met Dickie Zebregs wilde ik het Memorieportret van Moses ter Borch (1645 – 1667) in het echt zien. Ik bezocht het olieverfschilderij in zaal 2.15 van het Rijksmuseum.
Gerard en Gesina ter Borch maakte dit schilderij als aandenken van hun jongste broer Op het tekstbordje las ik dat Gesina de achtergrond en de objecten heeft geschilderd en Gerard ‘Moses’ portret. Alles op het schilderij verwijst naar de heldendood van Moses en de vergankelijkheid van het leven.
Ik vind het een ‘bijzonder verfijnd’ schilderij. Je kunt er zoveel op zien: zijn kleding, de haren van Moses, de dieren en de attributen.
Ga je mee KunstKijken? De attributen vertellen iets over Moses ter Borch zijn leven.
Het horloge, fluit, zandloper verwijzen naar de tijd, de schedel naar de dood, de klimop op de rotsen naar de eeuwigheid en de hond staat voor trouw.
De helm, harnast en geweer staan voor zijn militaire carrière. Schelpen verwijzen naar de marine. De vlinder en bloeiende cyclaam herinneren aan zijn korte leven. De slang verbeeldt het kwaad dat het einde maakte aan het jonge leven van Moses ter Borch.
Wat vind jij van het Memorieportret van Moses ter Borch?
Fijne zondag,
Liefs, Sandra
